Fascismo
Fascismo[1] (de (latino) fasces) es un forma de nationalismo radical autoritari que ganiava influentia in Europa in le seculo 20. Create in Italia in le annos del Prime Guerra Mundial, fascismo cercava unitate pro su nation per le uso de un stato totalitari, characterisate per le veneration del stato, le ultranationalismo e le militarismo.
 Fascismo |
|---|
| instantia de: systema politic[*], ideologia politic[*], movimento politic[*] |
| subclasse de: nationalismo[*], populismo[*], Totalitarismo |
| API: ˈfæʃɪzəm |
.jpg)
|
|
|
| , succedite per: neo-fascism[*] |
| Commons: Fascism |
Le fascismo es characterisate per un poter dictatorial, un suppression fortiate del opposition e un forte control del societate e del economia. Le prime movimento fascista ha emergite in Italia durante le Prime Guerra Mundial, ante extender se a altere paises europee. Illo es opponite al liberalismo, le marxismo e le anarchismo. Le fascismo es situate in le ultradextra in le spectro sinistra-dextra traditional.
Le fascistas videva le Prime Guerra Mundial como un revolution que apportava cambios massive in le natura del guerra, le societate, le stato e le technologia. Le advento del guerra total e le mobilisation del massa total del societate habeva debilitate le distinction inter civiles e combattentes. Un "civitate militar" surgeva in qual omne cives eran implicate in le fortias armate in alicun maniera durante le guerra. Le guerra habeva resultate in le surgimento de un potente stato capace de mobiliser milliones de personas pro servir in le lineas del frontes e proveder production economic e logistica pro supportar illos, ultra haver un autoritate sin precedente pro intervenir in le vitas del cives.
Le fascistas crede que le democratia liberal es obsolete e considera necessari le complete mobilization del societate sub un stato totalitari de un sol partito pro preparar un nation pro le conflicto armate e pro responder effectivemente a difficultates economic. Tal stato es dirigite per un chef forte (como un dictator e un governamento martial componite per membros del partito fasciste governante) pro forger le unitate national e mantener un societate stable e ordenate. Le fascismo refuta le assertion que violentia es automaticamente negative in su natura e considera le violentia politic, le guerra e le imperialismo como medios que pote realisar le rejuvenescimento national. Le fascistas advoca un economia mixta, con le principal scopo de obtener le autarchia (le auto-sufficientia national economic) per politicas economic protectioniste e interventioniste.
Desde le fin del Secunde Guerra Mundial in 1945, poc partitos se ha describite apertemente como fasciste e le termino es in loco ora usualmente usate pejorativemente per le opponentes politic. Le descriptiones neofasciste o postfasciste son interdum usate plus formalmente per describer partitos del ultradextra con ideologias similar a, o cuje radices son in le movimentos fasciste del seculo XX.
Etymologia
modificarLe termino italiano fascismo es derivate de fascio qual significa "un fasce de bastos", de le parola latin fascis. Isto era le nomine date a organisationes politic in Italia cognoscite como fasci, gruppos similar a guildas o syndicatos. Secundo Mussolini, le Partito Fasciste Revolutionari (Partito Fascista Rivoluzionario o PFR) esseva fundate in Italia in 1915. In 1919, Mussolini fundeva le Fasci Italiani di Combattimento in Milano, qual deveniva le Partito Nazionale Fascista (Partito National Fasciste) duo annos depois. Le fasciste comenciava a associar le termino con le antic fasces roman o fascio littorio, un fasce de bastos ligate circa un hacha, un antic symbolo roman del autoritate del magistrato civic portate per su lictores, qual poteva esser usate pro le punition corporal e le punition capital quando ille lo commandava.
Le symbolismo del fasces suggereva fortia per le unitate: un singule baston es facilemente rumpite, durante que le fasce es difficile de romper. Symbolos similar esseva disveloppate per differente movimentos fasciste, pro exemplo, le symbolo del Falange es cinque flechas unite insimul per un jugo.
Definition
modificarLe historicos, scientificos politic e altere eruditos ha debattite le natura exacte del fascismo. Cata gruppo describite como fasciste ha al minus alcun elementos unic e multe definitiones de fascismo ha essite criticate como troppo large o stricte.
Paises con governamentos fasciste
modificar- Chile 1973-1990: dictator Augusto Pinochet.
- Espania 1936-1975: dictator Francisco Franco.
- Germania 1934-1945: dictator Adolf Hitler.
- Italia 1922-43: dictator Benito Mussolini.
- Portugal 1926-1974: dictatores António de Oliveira Salazar 1932-68 e Marcelo Caetano 1968-74.