Historia de esperanto
Esperanto es le lingua international auxiliary globalmente agglutinante, usate como lingua vehicular per personas de al minus 120 paises a travese del mundo; alcun locutores nomina "Esperantio" le zona linguistic formate per le locos geographic ubicate per illes. Le Academia de Esperanto controla inter altere cosas le introduction de parolas derivate de inventiones o nove notiones.
(traduction de 1889 per Geoghegan).
In un brochure de circa 40 paginas publicate in 1887, le lingua que devenira esperanto appare per le prime vice sub le nomine de Lingvo Internacia ("Lingua international"). Su autor, L. L. Zamenhof, habeva le projecto de facilitar le communication inter personas de differente linguas in tote le mundo. In iste prime publication, post un labor assidue de plus que un decade, Zamenhof habeva usate le pseudonymo de Doktoro Esperanto ("Doctore qui spera"), de unde le nomine per le qual le lingua se popularisava postea.
Ab 1888, un jornal es editate, La Esperantisto - Le Esperantista -. Le Imperio Russe includeva le plus grande numero de parlatorios in iste periodo, nominato "periodo russe". Le appoio offerte per Tolstoi al lingua in 1894 ha un forte repercussion e le jornal es prohibite in Russia, ma renasce in Svedia con un nove titulo, Lingvo Internacia.
Post un periodo de vinti annos de evoluciones concernente principalmente un prime arricchimento del vocabulario, le bases del lingua esseva fixate per le Fundamento de Esperanto e votate unanimemente in le prime congresso in 1905. Le objectivo es, similemente a linguas traditionales, stabilisar le bases del lingua simultaneemente que se facilita su evolvemento general, se mantene su coherentia e se facilita su apprentitio. Qualcunos intellectuales, multo pauc sequite, ha elaborate durante le seculo XX propositiones de reformas que ha resultate a vices in le creation de altere linguas o schizzos, tal como Ido o Mondlango. Qualcun ideas ha essite repris in Esperanto. Propositiones de reforma super tal o qual puncto precise ha essite o es generalmente suggeste per un parte del locutores mesme, qui desira corrigere lo que illes considera como imperfectiones del lingua o obstaculos al su diffusion. Iste diverse propositiones generalmente parte de un sentimento de attachmento al lingua mesme.
Esperanto ha nunc devenite un lingua vive, dotate con un litteratura que devenirea inaccessible si reformas troppo importante se introducerea troppo rapide. Isto non es contradictorie con le facto que, como le altere linguas vive que anque ha un nucleo stabil, le esperanto continua a evoluer sub le impulso de su usatores.