Padmasambhava (sanscrito: पद्मसम्भव Padmasambhāva; tibetano: པདྨ་འབྱུང་གནས; “ille qui nasceva ex un flor de loto”) esseva un magistro de vajra, homine de fide, tantrista, sortiero e mystico indian qui viagiava per le Tibet in le seculos VIII–IX pro docer le buddhismo Vajrayana e le tantras buddhic al gente local.[1][2][3] Le tibetanos usque hodie adhuc le appella Guru Rinpoche, i.e. “le magistro preciose” vel, plus impropriemente, “le guru le plus venerabile”. Ille es considerate “le patre del buddhismo tibetan”.

Padmasambhava.

Padmasambhava es etiam creditate cum le fundation del ordine Nyingma[4][3]—le ordine religiose le plus vetere intra le panorama buddhic tibetan—e cum le domation e conversion al dharma de alicun demones e diabolos local que adduceva problemas e destruction in Tibet dum celle dies, e que ille personalmente verteva in dharmapalas.

In le buddhismo tibetan Padmasambava es mesmo considerate como un buddha in terra[2][5][6] e su inseniamentos esse de duo sortas: les oral (kama) e les occulte, vel revelate (terma). Quidem, le tradition buddhic tibetan mantene que le revelationes mystic de Padmasambhava sia continuemente discoperte per personas fortunate nominate tertön (“illes qui ha invenite un thesauro”), vel revelatores, quandocumque le conditiones pro le revelation de lor sagessa esse preste pro esser recepte.[7][8] On dice que Padmasambhava va apparer personalmente a tal revelatores in visiones.

Padmasambhava es venerate per buddhistas in Tibet, Nepal, Bhutan e in le statos del region del Himalaya in India, atque in altere paises in tote le mundo.[9][10]

Historia modificar

 
Un parve fragmento Le Testimonio de Ba.

Secundo lo que esse scripte in Le Testimonio de Ba—un manuscripto antique re le activitates del sancto—Trisong Detsen, tunc le filio del imperator de Tibet, invitava a Tibet le philosopho e abbate buddhic Shantarakshita pro diffunder le buddhismo in su terra e adjuvar le in le construction del prime monasterio buddhic tibetan in Samye. Tamen, il habeva occurse eventos non multo propitie: un alluvion habeva inundate un templo buddhic local e un fulmine potentissime habeva colpate le palatio regal e adducte problemas considerabile al corte tibetan. Ita, le nobiles local habeva se convincte que le deos esseva furiosissime, e que illes habeva se irate cum le populo tibetan nam istes habeva tracte buddhistas, ideas e credos estranie a lor terra.[11] Pro iste ration, Shantarakshita debeva retornar domo a Nepal, quamquam postea le tibetanos rogava le de redir a Tibet quandocumque le sentimentos anti-buddhic del nobilitate habeva se calmate aliqua.

 
Trisong Detsen cum su vulto de canalia.

Quando ille adveniva in Tibet de novo—atque pro evitar que le situation poteva repeter se—Shantarakshita habeva apportate seco Padmasambhava, un experto de tantra qui proveniva de Oddiyana, un urbe in lo que hodie esse le Valle Swat, in Pakistan.[12][13][14] Le carga de Padmasambhava esseva quidem appaciar e domar le entitates e spiritos local pro impressionar le nobiles tibetan cum su poteres magic e ritualistic extraordinari que ille habeva acquisite per medio de su cognoscentia del tantras e del mysterios del artes antique.

Le fontes tibetan explica quomodo, in iste puncto, Padmasambhava evocava e defiava le deitates, spiritos e diabolos pagan del loco, e postea quomodo ille menaciava los cum su poteres talmente incredibile. Quando ille habeva los domate totalmente, su amico Shantarakshita e Trisong Detsen poteva finalmente proceder sine problemas cum le construction del monasterio ut illes voleva.[11] Interea, Padmasambhava dedicava se supertoto al vita de corte e al inseniamento de su formas de yoga tantric e del doctrina de su fide buddhic.[15]

 
Le monasterio de Samye.

Le imperator, tamen, comenciava a realisar quomodo le presentia de Padmasambhava potentialmente poterea crear plus problemas de lo que ille jam habeva solute usque tunc. De facto, le vita de corte habeva perdite su stabilitate, etiam nam le viros habeva comenciate a timer que Padmasambhava poteva incantar su uxores e filias pro las seducer. Pro le imperator esseva tamben impossibile non cogitar re le facto que celle numines e demones que usque le die anterior habeva adducte fame, carestias, maladias e problemas infinite a su populo actualmente esseva controllate per un indiano estranier, e que ille imperava e ordinava los comocumque ille voleva, sicut illos esseva parve sclavos cum neque voluntate, neque fortia, neque cerebro. Le poteres de Padmasambhava esseva quidem tanto formidabile que il esseva obvie que si ille voleva, ille poterea revindicar pro se ipse le throno, le corona, le pais e mesmo le mundo integre quandocumque ille desirava. Ergo, Le imperator debeva incoragiar se pro peter a Padmasambhava que ille abi e lassa le corte.[15]

Le Testimonio de Ba tamben mentiona altere miraculos exhibite per Padmasambhava, supertoto associate cum le domation e appaciamento de spiritos e demones, sed etiam cum rituales pro prolongar le vita e magias de aqua.[3]

Hagiographia modificar

Secundo Khenchen Palden Sheraba—un lama e litterato del scola Nyingma—il ha traditionalmente novem-milles-novem-centos-novanta-novem biographias de Padmasambhava.[2]

Nascentia e juventute modificar

 
Thangka de Padmasambhava.

Le hagiographias de Padmasambhava depinge le como un puero de octo annos sortiente ex un flor de loto flottante super le laco Dhanakosha, cum un gruppo de dakinis dansante circum ille.[3][16]

Totevia, il ha altere contos re su nascentia, e un del plus commun narra que ille nasceva ex le ventre del regina Jalendra, uxor de Sakra rege de Oddiyana, e que ille recipeva le nomine de Dorje Duddul (“ille qui submitte demones cum un vajra”), pro causa de alicun maculas que ille habeva super tote su corpore que, secundo le tradition, identificava le como un domator de diabolos.[3]

In Le palatio de cupro, le rege Indrabhuti de Oddiyana cerca un joiel que habe le poter de realisar desiros, sed in vice de isto ille inveni Padmasambhava, quem le rege considera un incarnation del buddha Amitabha. Le rege adopta le e Padmasambhava es tosto coronate ut Pema Gyalpo (“le rege del flor de loto”).[3][16] Tamen, Padmasambhava occide un del ministros de su patre adoptive et es exiliate ex le regno; tote hoc le da ita le opportunitate de viver como un mahasiddha, un magne mystico, e de apprehender e practicar le tantras per India.[3][16][17]

In Himachal Pradesh, in India, Padmasambhava doceva practicas tantric al princessa Mandarva, filia del rege local. Le rege, totevia, discoperiva illes juncte e igitur ille experiva urer les vive pro le ira causate per le vergonia adducte le per su filia. On dice que, quando le fumo evanesceva, Padmasambhava e le princessa esseva non solo vivissime, sed etiam in meditation, sesse sur un flor de loto flottante super un laco ibi propinquo. Talmente meraviliate per le miraculo, le rege dava a Padmasambhava et su regno, et le mano de su filia in maritage.[18] Subinde, Padmasambhava rediva domo cum su nove uxor, e conjunctemente illes velle converter tote le regno al buddhismo.[3]

Activitates in Tibet modificar

 
Le famosissime statua de Padmasambhava in le monasterio de Samye, benedecte per ille ipse. Illo resimilava le assi tanto que ille diceva lo, “Id pare vermente me!”

Le hagiographias de Padmasambhava anque discute su activitates in Tibet, comenciante desde ille esseva invitate al corte pro adjuvar le tibetanos a fundar le monasterio de Samye. Padmasambhava es depicte como un experto de tantras domante demones local vertente los in protectores del dharma. Ille es etiam considerate ille qui diffundeva le buddhismo Vajrayana in Tibet e qui introduceva le populo tibetan al practicas del tantras.[3]

Gratias a su rolo de fundator del monasterio de Samye—le prime monasterio buddhic de Tibet—Padmasambhava es tamben creditate como le fundator del ordine Nyingma del buddhismo tibetan.[19] Le activitates de Padmasambhava include le practica de rituales tantric pro prolongar le vita del rege, sed etiam le initiation del rege Trisong Detsen ipse in su ritos tantric.[3]

Le varie biographias de Padmasambhava anque tracta contos super una del principal sponsas tantric de Padmasambhava: le princessa Yeshe Tsogyal (“le imperatrice del laco de cognoscentia”), qui deveniva una de su studentes interea ille adhuc viveva in le corte imperial.[20] Illa es reverite como “le matre del buddhismo tibetan”[21] e considerate un buddha femina,[22] quoniam illa ipse se velle verter in un magistra de plure disciplinas spiritual.

Insimul a illa, Padmasambhava abscondeva per Tibet alicun termas—revelationes sacre—interea illa ascoltava su pretiose inseniamentos que la velle ducer ad attinger le buddhitate in su vita. Il ha multissime thangkas e pincturas traditional que monstra Padmasambhava insimul a su duo uxores, saepe cum Mandarva a su dextera e Yeshe Tsogyal al sinistra.[23]

Plure termas del scola Nyingma—scripturas revelate—proveni exactemente ab le activitates de Padmasambhava e su studentes. Tamen, il ha adhuc plus de istos que non ha ancora essite discoperte e que attende qualicuno qui sia vocate per le spirito de Padmasambhava pro propagar su sagessa ubicumque, quandocumque le mundo esse preste pro lo reciper.[24]

In Le palatio de cupro, post le morte de Trisong Detsen, il parerea que Padmasambhava viagiava usque a Lanka, ubi ille submitteva e converteva al dharma alicun rakshasa, demones bibitores de sanguine. Su ultime verbos exhorta al veneration del bodhisattva Avalokiteshvara.[3]

Octo manifestationes modificar

 
Guru Senge Dradrog, un manifestation irate de Padmasambhava.
 
Thangka bhutanese depingente Guru Nyima Ozer, tarde seculo 19me.

Le octo manifestationes esse le octo formas principal que Padmasambhava ha assumpte in qualcumque puncto de su vita. Illos representa aspectos differente de su esser, qual, pro exemplo, su formas irate e pacific. Illos es descripte e numerate assi:

  1. Guru Pema Gyalpo (tibetano transliterate: gu ru pad ma rgyal-po, sanscrito: Guru Padmaraja) de Oddiyana. Ille manifesta se como un puero solo quatro annos post que le buddha Shakyamuni attingeva le nirvana maxime. Su pelle esse rubie e ille es considerate un emanation semi-irate.
  2. Guru Nyima Ozer (tibetano transliterate: gu ru nyi-ma 'od-zer, sanscrito: Guru Suryabhasa or Sūryarashmi; “le yogi del radio del sol”). Anque iste esse un emanation semi-irate; ille manifesta se in India insimul a Guru Pema Gyalpo et es saepe depicte como un yogi vagabunde.
  3. Guru Loden Chokse (tibetano transliterate: gu ru blo ldan mchog sred; sanscrito: Guru Mativat Vararuci; “ille qui possede le cognoscentia supreme”). Un emanation pacific.
  4. Guru Padmasambhava (sanscrito: Guru Padmasambhava; “le essentia del flor de loto”) un symbolo de perfection spiritual; completemente in pace, ille manifesta se pro docer le dharma a Mandarava, interim que ille transforma energias negative in alique plus pacific e compatiente. Ille esse vermente in pace e habe un pelle blanchissime.
  5. Guru Shakya Senge (tibetano transliterate: shAkya seng-ge, sanscrito: Guru Shakyasimha; “le leon invincibile”). Un emanation pacific; ille manifesta se como un studente de Ananda e duce le rege Ashoka al comprehension del dharma.
  6. Guru Senge Dradrog (tibetano transliterate: gu ru seng-ge sgra-sgrogs, sanscrito: Guru Simhanada; “le rugito del leon”). Un emanation irate; ille submitte e appacia influentias negative. Ille manifesta se in India in le Universitate de Nalanda e divulga le dharma ubicumque in le sex regnos del esseres sentiente. Ille es depicte cum pelle blau e inter flammas.
  7. Guru Pema Jungne (tibetano transliterate: pad ma 'byung-gnas, sanscrito: Guru Padmakara; “ille qui nasceva ex un flor de loto”). Ille manifesta se ante advenir in Tibet pro docer le dharma al tibetanos. Ille incarna tote su manifestationes e gesta, et irate, et pacific. Ille esse le manifestation le plus popular assi como le plus depicte in le artes tibetan.
  8. Guru Dorje Drolo (tibetano transliterate: gu ru rDo-rje gro-lod, sanscrito: Guru Vajra; “le sagessa folle”). Iratissime, ille manifesta se cinque annos ante que Guru Pema Jungne lassa Tibet. Ille esse rubie obscur e jace inter flammas tamben.

Iconographia modificar

 
Le Colosso de Padmasambhava, un magne statua alte 37.5m representante le sancto. Laco Rewalsar, Himachal Pradesh, India.

Padmasambhava es solitemente depicte ut un homine ordinari: quidem, ille habe solo un facie e duo manos, quamquam su oculos esse apertissime et esse tanto cargate cum energia que illos pare posseder le poter de perforar lo que illos specta.

Sur su capite il ha un cappello floriforme, mesmo modellate ut un flor de loto: su tres punctas representa le tres kayas; in vice, su cinque colores representa le cinque kayas. Le sol e le luna symbolisa habilitate e sagessa; le vajra supra illos, le samadhi imperturbabile.

Cum su mano dextera, ille tene apud su pectore un vajra cum cinque punctas; cum le sinistra, ille face un gesto de calma e dignitate. Cum su mano sinistra, ille etiam subleva un calice plen de nettar, efficte cum un cranio fisse in duo. Sustenite per su brachio sinistre il ha un tridente cum tres punctas; omne puncta symbolisante una de su uxores, quamquam hoc pote etiam esser un referentia al iconographia classic del deo hinduic Shiva e su representationes.

Practicas associate modificar

 
Le mantra del guru del vajra sculpte sur un rocca.
 
Le mantra del guru del vajra scripte cum le alphabetos lanydza e tibetan.

Desde le fontes le plus antique usque nunc, Padmasambhava ha essite associate cum un daga ritual appellate phurba, vel anque cum le deitate Vajrakilaya (un deitate meditational basate super le kila).[3]

Mantra del guru del vajra modificar

In le traditiones buddhic tibetan—supertoto in le scola Nyingma—le mantra del guru del vajra es considerate un mantra incredibilemente potente que face uno entrar in communion cum le tres vajras del currente mental de Padmasambhava ipse e, per su gratia, etiam cum les de omne altere creaturas illuminate.[25]

Le mantra del guru del vajra esse:

Oṃ āḥ hūṃ vajra guru padma siddhi hūṃ

Oration del septe lineas modificar

Le oration del septe lineas esse un oration famosissime a Padmasambhava que es recitate per plure tibetanos omne die. Illo esse assi:[26]

Hum! In le nord-west del terra de Oddiyana (hung orgyen yul gyi nubjang tsam)
In le corde de un flor de loto, (pema gesar dongpo la)
Tu qui ha collecte le attingimentos le plus meraviliose, (yatsen chok gi ngödrub nye)
Tu qui es cognite como “ille qui nasceva ex le loto”, (pema jungne shye su drak)
Incirculate per gruppos de dakinis, (khor du khandro mangpö kor)
Io seque tu passos, (khye kyi jesu dak drub kyi)
Io ora te: adveni, inspira me cum tu benediction! (jingyi lab chir shek su sol)
Guru padma siddhi hum!

Sanscrito:

hūm । oḍiyāne vāyavye । padmakesarakāṇḍe । siddhirlabdhātyadbhutā । khyāta padmasambhava । bahuḍākībhirāvṛta । tavaivānusarāmi । āyāhyadhiṣṭhānārtham । guru padma siddhi hūm ॥

Cinque sponsas principal modificar

 
Padmasambhava sesse in su throno con Yeshe Tsogyal ibi infra.

Plure studentes de Padmasambhava deveniva tantristas Vajrayana maxime, e in ultra illes attingeva le illumination. Inter istes, le plus importantes esse forsan su cinque sponsas principal—saepe nominate “dakinis del sagessa”—atque su vinti-cinque studentes insimul al rege Trisong Detsen.

Padmasambhava habeva cinque sponsas tantric principal, quem ille colligeva comenciante ab India desde ante de ir a Tibet pro le prime vice, sed postquam etiam in Tibet. Iste mulieres es cognite tamben como le “cinque sponsas”; illas proveniva ab partes differente de Asia austral et esse un testimonio del habilitate de Padmasambhava a propagar e apportar le dharma quocumque. Illas esse anque considerate emanationes de partes differente de Vajravarahi, un dea tantric.[27]

Iste cinque dakinis del sagessa esse:

  • Yeshe Tsogyal de Tibet, qui esseva un emanation del verbo de Vajravarahi;
  • Mandarava de Zahor, regno in le nord-est de India, qui esseva un emanation del corpore de Vajravarahi;
  • Belwong Kalasiddhi del nord-west de India, qui esseva un emanation del qualitate de Vajravarahi;
  • Belmo Sakya Devi de Nepal, qui esseva un emanation del mente de Vajravarahi;
  • Tashi Kyeden de Bhutan, vel etiam appellate “Mangala”, qui esseva un emanation del activitate de Vajravarahi. Illa es saepe depicte insimul a Guru Dorje Drolo.[2]

Vinti-cinque studentes principal modificar

Padmasambhava habeva vinti-cinque studentes principal dum le periodo initial del schola Nyingma.[28] Iste studentes esse:

 
Denma Tsemang.
 
Palgyi Senge.
  • Le rege Trisong Detsen (tibetano: ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཏཟན, tibetano transliterate: khri srong lde'u btzan)
  • Denma Tsemang (tibetano: ལྡན་མ་རྩེ་མང, tibetano transliterate: ldan ma rtse mang)
  • Nanam Dorje Dudjom, vel Dorje Dudjom de Nanam (tibetano: རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམ, tibetano transliterate: rdo rje bdud 'joms)
  • Drokben Khyechung Lotsawa (tibetano: ཁྱེའུ་ཆུང་ལོ་ཙཱ་བ, tibetano transliterate: khye'u chung lo tsa ba)
  • Lasum Gyelwa Changchup, vel Gyalwa Changchub de Lasum (tibetano: ལ་སུམ་རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ, tibetano transliterate: la sum rgyal ba byang chub)
  • Gyalwa Choyang (tibetano: རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས, tibetano transliterate: rgyal ba mchog dbyangs)
  • Dre Gyelwei Lodro, vel Gyalwe Lodro de Dre (tibetano: རྒྱལ་བའི་བློ་གྲོས, tibetano transliterate: rgyal ba'i blo gros)
  • Nyak Jnanakumara, vel Jnanakumara de Nyak (tibetano: གཉགས་ཛཉའ་ན་ཀུ་མ་ར, tibetano transliterate: gnyags dzny' na ku ma ra)
  • Kawa Paltsek (tibetano: སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས, tibetano transliterate: ska ba dpal brtsegs)
  • Karchen Za, vel Khandro Yeshe Tsogyal, i.e. le princessa de Karchen (tibetano: མཁར་ཆེན་བཟའ་མཚོ་རྒྱལ, tibetano transliterate: mkhar chen bza' mtsho rgyal)
  • Langdro Konchok Jungue, vel Konchog Jungne de Langdro (tibetano: ལང་གྲོ་དཀོན་མཆོག་འབྱུང་གནས, tibetano transliterate: lang gro dkon mchog 'byung gnas)
  • Sogdian Lhapel, vel Lhapal le Sokpo (tibetano: སོག་པོ་ལྷ་དཔལ, tibetano transliterate: sog po lha dpal)
  • Namkhai Nyingpo (tibetano: ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ, tibetano transliterate: nam mkha'i snying po)
  • Nanam Zhang Yeshe De (tibetano: ཞང་ཡེ་ཤེས་སྡེ, tibetano transliterate: zhang ye shes sde)
  • Lhalung Pelgi Dorje, vel Lhalung Pelgyi Dorje (tibetano: ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ, tibetano transliterate: lha lung dpal gyi rdo rje)
  • Shuphu Pelgi Senge, vel Palgyi Senge (tibetano: དཔལ་གྱི་སེང་གེ, tibetano transliterate: dpal gyi seng ge)
  • Karchen Palgyi Wangchuk (tibetano: དཔལ་གྱི་དབང་ཕྱུག, tibetano transliterate: dpal gyi dbang phyug)
  • Odren Pelgi Wangchuk, vel Palgyi Wangchuk de Odren (tibetano: འོ་དྲན་དཔལ་གྱི་དབང་ཕྱུག, tibetano transliterate: 'o dran dpal gyi dbang phyug)
  • Palgyi Yeshe (tibetano: དཔལ་གྱི་ཡེ་ཤེས, tibetano transliterate: dpal gyi ye shes)
  • Ma Rinchen-chok, vel Rinchen Chok de Ma (tibetano: རྨ་རིན་ཆེན་མཆོག, tibetano transliterate: rma rin chen mchog)
  • Nubchen Sangye Yeshe (tibetano: སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས, tibetano transliterate: sangs rgyas ye shes), reincarnate se como Tsasum Lingpa
  • Shubu Palgyi Senge (tibetano: ཤུད་བུ་དཔལ་གྱི་སེང་གེ, tibetano transliterate: shud bu dpal gyi seng ge)
  • Vairocana, vel Vairotsana, vel le traductor magne (tibetano: བཻ་རོ་ཙ་ན, tibetano transliterate: bai ro tsa na)
  • Yeshe Yang (tibetano: ཡེ་ཤེས་དབྱངས, tibetano transliterate: ye shes dbyangs)
  • Gyelmo Yudra Nyingpo, vel Yudra Nyingpo de Gyalmo (tibetano: ག་ཡུ་སྒྲ་སྙིང་པོ, tibetano transliterate: g.yu sgra snying po)
 
Padmasambhava in yam-yum cum un sponsa spiritual.

Ultra Yeshe Tsogyal, dece-cinque altere feminas deveniva expertas in le practicas del scola Nyingma. Illas es etiam recognite como magistras spiritual per conto proprie:[24]

  • Tsenamza Sangyetso
  • Shekar Dorjetso
  • Tsombuza Pematso
  • Melongza Rinchensho
  • Ruza Tondrupma
  • Shubuza Sherampa
  • Yamdrokza Choki Dronma
  • Oceza Kargyelma
  • Dzemza Lhamo
  • Barza Lhayang
  • Chokroza Changchupman
  • Dronma Pamti Chenmo
  • Rongmenza Tsultrim-dron
  • Khuza Peltsunma
  • Trumza Shelmen

Galeria modificar

Vide etiam modificar

Referentias modificar

  1. (2013) The Tibetan history reader. New York: Columbia University Press, 168. ISBN 978-0-231-14469-8. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Khenchen Palden Sherab Rinpoche, The Eight Manifestations of Guru Padmasambhava, (May 1992), https://turtlehill.org/cleanup/khen/eman.html
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Doney, Lewis. "Padmasambhava in Tibetan Buddhism" in Silk, Jonathan A. e al. Brill's Encyclopedia of Buddhism, pp. 1197-1212. BRILL, Leiden, Boston.
  4. (2008) An Introduction to Buddhism Teachings, History and Practices., 2, Cambridge: Cambridge University Press, 204. ISBN 978-0-521-67674-8. 
  5. (2013) The Princeton dictionary of Buddhism. Princeton: Princeton University Press, 608. ISBN 978-1-4008-4805-8. 
  6. Schaik, Sam van. Tibet: A History. Yale University Press 2011, page 34-5, 96-8.
  7. Schaik, Sam van. Tibet: A History. Yale University Press 2011, p. 96.
  8. Fremantle, Francesca (2001). Luminous Emptiness: Understanding the Tibetan Book of the Dead. Boston, Massachusetts, USA: Shambhala Publications, Inc. (ISBN 1-57062-450-X) p.19
  9. Padmasambhava.
  10. (2013) The Princeton dictionary of Buddhism. Princeton: Princeton University Press, 608. ISBN 978-1-4008-4805-8. 
  11. 11,0 11,1 Schaik, Sam van. Tibet: A History. Yale University Press 2011, pp. 34-35.
  12. Meulenbeld, Ben (2001). Buddhist Symbolism in Tibetan Thangkas: The Story of Siddhartha and Other Buddhas Interpreted in Modern Nepalese Painting (in en). Binkey Kok, 93. ISBN 978-90-74597-44-9. 
  13. Kazi, Jigme N. (2020-10-20). Sons of Sikkim: The Rise and Fall of the Namgyal Dynasty of Sikkim (in en). Notion Press, 45. ISBN 978-1-64805-981-0. 
  14. Schaik, Sam Van (2011-06-28). Tibet: A History (in en). Yale University Press, 81. ISBN 978-0-300-17217-1. 
  15. 15,0 15,1 Schaik, Sam van. Tibet: A History. Yale University Press 2011, p. 35.
  16. 16,0 16,1 16,2 Trungpa (2001) pp. 26-27. For debate on its geographical location, see also the article on Oddiyana.
  17. Morgan (2010) 208.
  18. Lama Chonam and Sangye Khandro, translators. The Lives and Liberation of Princess Mandarava: The Indian Consort of Padmasambhava. (1998). Wisdom Publications.
  19. Norbu, Thubten Jigme; Turnbull, Colin (1987), Tibet: Its History, Religion and People, Penguin Books, ISBN 0-14-021382-1. Page 162.
  20. 'Guru Rinpoche' and 'Yeshe Tsogyal' in: Forbes, Andrew ; Henley, David (2013). The Illustrated Tibetan Book of the Dead. Chiang Mai: Cognoscenti Books. B00BCRLONM
  21. Gyatso, Janet (August 2006). "A Partial Genealogy of the Lifestory of Ye shes mtsho rgyal". The Journal of the International Association of Tibetan Studies (2).
  22. Changchub, Gyalwa; Namkhai Nyingpo (2002). Padmakara Translation Group (ed.). Lady of the Lotus-Born: The Life and Enlightenment of Yeshe Tsogyal. Shambhala Publications, Inc. p. xxxvii. (ISBN 1-57062-544-1).
  23. Padmasambhava - The Treasury of Lives: Biographies of Himalayan Religious Masters.
  24. 24,0 24,1 Khenchen Palden Sherab Rinpoche, Khenpo Tsewang Dongyal. Lion's Gaze: A Commentary on Tsig Sum Nedek. Sky Dancer Press, 1998.
  25. Sogyal Rinpoche (1992). The Tibetan Book of Living and Dying, pp. 386-389 Harper, San Francisco. (ISBN 0-7126-5437-2).
  26. Seven Line Prayer.
  27. Dowman, Keith. (1984). Sky Dancer: The Secret Life and Songs of the Lady Yeshe Tsogyel. p. 265.
  28. RigpaShedra