Petroglypho

Petroglyphos (petra + glypho = sculptura) es le notion archeologic pro picturas de homines, animales, cosas e symbolos geometric e abstracte secate, sculpite o pingite sur lateres de montes o petras ante toto in locos visibile ma anque in cavos. Le majoritate ha essite trovate in Scandinavia, Russia del Nord e Siberia. Le motivos pote haber un signification religiose o magic.

Nota

Iste articulo require revision linguistic

Corrige le errores de grammatica, orthographia o stilo in le articulo. Postea, retira iste patrono.

Petroglypho
subclasse de: drawing[*], Artefacto (archeologia), rock art[*]
Commons: Petroglyphs

Secundo LaVan Martineau, le scripturas in un forma de scripto universal usate per le aborigines american que cata puero aboriginal apprendeva de su patre in tempores ancian e mesmo esseva usate per certe aborigines usque al prime decennios de iste seculo.

In le desertos del regiones sud-west del Statos Unite de America se trova multe cañones con muros alte del petra arenari rubie, sculpite del petra per le aquas e ventos durante milliones de annos. In iste terra aride e sic habita hodie certe tribos de populos qui ha descendite del habitantes original, qui ha registrate lor presentia in iste terra per pictographos sculpite super le muros de iste cañones.

LaVan Martineau

LaVan Martineau esseva un homine de descendentia europee qui deveniva un membro de un familia aboriginal in Utah quando ille deveniva un orphano. Ille deveniva un orphano durante su juventute in le parve urbe de Cedar City (Citate de Cedros) in le sud de Utah. Evidentemente su patre mesme esseva povre, proque ille habeva prendite in location un parve casa in un section al margines del urbe habitate per plure familias povre del tribo de Paiutes, cuje ancestres esseva le habitantes original de iste region. Quando su matre moriva, ille habeva dece annos, e alora su patre moriva alcun pauc annos postea. Un ancian Paiute con un bracio singule qui viveva in le vicinitate veniva a ille e diceva: "Veni a viver con me e sia mi filio, proque tu ha necun loco a que vader." Con necun relatates interessate in ille, e sin objectiones del autoritates, ille acceptava le invitation. Ille habeva cognoscite iste familias de Paiutes pro multe annos, jocante con le pueros Paiute del vicinitate.

Assi Martineau deveniva un Paiute, apprendente lor lingua, costumes, e cantos. Iste nove vita le ha apportate a plure reservationes pro le varie tribos aboriginal. Plure annos plus tarde, quando su interesses in le competition in dansas ceremonial e del guerra del varie tribos le apportava a multe reservas de "indianos", ille apprendeva le lingua universal de signos manual, le mimica gesticulatori del indianos que illes usava pro communicar inter tribos qui parlava linguas differente. Iste lingua gesticulatori esseva ancora usate per alcunos in le tribos del region, le ute, le arapaho del nord, le comanche, otoe, paunee, e alteres. E ille ha audite historias super le scripturas del petras in le montanias presso le reservationes, que illos ha essite scribite per le Hopi, e per indianos del tribos del planas grande qui invadeva le region in partitas del guerra. E alcunos de iste scripturas super le muros de petra esseva inscribite per lor ancestres proprie. De facto, un ancian Hopi habeva legite alcun del pannellos de glyphos super le muros de petra al latere de un cañon, indicante a ille que il ancora habeva alcun parve homines qui pote leger los.

Decryption del petroglyphos

Su interesse in le decryption del petroglyphos ha comenciate in 1956 quando in un conversation con un amico anthropologo pro qui ille habeva facite alcun modellos de ancian flechas aboriginal, illes comenciava discuter alcun petroglyphos presso un sito archeologic que su amico ha excavate. Le anthropologo diceva que in su opinion le pannellos non esseva le opera del inhabitantes del ruinas que ille habeva excavate, proque le symbolos petroglyphic non appareva super le ceramica trovate al ruinas. Martineau opinava que iste argumento pareva toto sin fundation, e isto ha interessate le in le ver significantia del petroglyphos. Es le alphabeto usate frequentemente como marcas de decoration super le plattas de europeos? Rarmente! E ille esseva stupefacite per le facto que le anthropologo pareva toto disinteressate in le petroglyphos mesme, e ignorava le historias del Paiutes super iste scriptos super le petras. Mais presto in su cerca pro responsas a su questiones super le significantia del petroglyphos ille apprendeva que il habeva pauc informationes super le petroglyphos al varie sitos. E ille habeva timor que iste manco del interessa in discoperir le significantia del petroglyphos ducerea al perdita de lor secreto. Assi ille ha assumite un responsabilitate a continuar su studios del petroglyphos secundo lo que le indianos mesme diceva de illos, un studio que habeva comenciate de facto per scholares europee in le annos initial del nove nation american qui se interessa in le scripto e lingua mimic del aborigines. Inter tanto le informationes date a iste scholares initial esseva ignorate per scholares contemporanee, le anthropologos. E un major motivo pro ille pro studiar le petroglyphos esseva pro redimer le debito que ille habeva al indianos qui habeva devenite su familia.

Mais le destino in le forma del Fortias Aeree del Statos Unite provideva un situation que esseva a provar de adjuta inestimabile in le prosecution de su objecto. Durante su servicio militar con le Fortias Aeree in le Guerra Corean al Centro pro le Controlo del Circulation Aeree, su officina in un cabana Quonset esseva usate in commun con un departimento cryptographic. De plus, septe de su octo cohabitantes de un tenta al campania travaliava in le departimento cryptographic. Presso a iste cryptographos ille ha devenite interessate in lor subjecto, e eventualmente, post haber jam recipite le permission de securitate, ille apprendeva de su companiones del tenta plus sapiente, alcun del varie principios e technicas general del deciframento del cifras. Ille crede que ille esseva multo fortunate obtener iste saper in iste maniera, proque il habeva pauc libros (a ille tempore) super le subjecto disponibile a ille.

Lo que iste saper del deciframento habeva inseniate a ille esseva a colliger tote materia possibile del cifras, a formular hypotheses conjectural super le maniera del inciframento, e alora a cercar pro prova objective del conjecturas. Assi ille faceva un effortio major, viagiante como un nomade a ubicunque su exigentias le apportava in le region del sud-west del Statos Unite, durante que ille colligeva schizzos, photographos, e mappas de sitos del pannellos locate per le Statos Unite, Canada e Mexico. (In Utah solmente, ille registrava e mappava 253 sitos pro su studio). Ille cercava pro tote publicationes--ancian e nove--que contineva schizzos, photos, e theorias super iste petroglyphos. Multe amicos in le varie tribos habeva adjutate le per dar le locos a habitar quando ille visitava le varie sitos, su amicos indian expectante nihil in retorno pro lor hospitalitate. Con su ressources magre isto faceva possibile que ille poteva devotar tote su tempore a su recercas. Le cryptanalyse duceva le al veritate ultime que le petroglyphos esseva vermente un scripto de communication e non simplemente le arte expressive.

In su libro, "The Rocks Begin to Speak" (Le Petras Comencia a Parlar) ille da su theoria e multe schizzos e photographos. Le libro esseva publicate in 1973 per K C Publicationes de Las Vegas, Nevada, SU. Su editor publica multe libros super le Indianos aboriginal e vende iste libros in museos e magazines touristic devotate al indianos aboriginal in le sud-west del Statos Unite.

Io es multo impressionate per su theoria e le quantitate de materiales Martineau ha assimilate a provar su theoria. Su theoria es que le pictographos super le petras es un analogo e extension del lingua mimic de gestos manual usate como un lingua universal inter le varie tribos de indianos american aboriginal parlante multe linguas dissimilar. Le methodo de signar mimic es multo ancian e prehistoric. Le syntaxe del lingua de signos gesticular e tam ben del pictographos es agglutinative, significante que signos basic representante conceptos es combinate a in un integritate, un gestalt, cuje significantia pote esser comprehendite solmente per analysar su componentes e lor interrelationes global. Assi un pictographo super le muro de un canon debe esser comprehendite como un gestalt e un historia verbal create a interpretar lo. Le pictographo non es le parlar transformate a signos o symbolos representante parolas. Le signos pictographic representa conceptos in varie relationes.

Symbolos

Multe symbolos super le petras prende le forma de animales. Ma sovente istos non representa le animal depicte, mais attributos characteristic del animal. Per exemplo un symbolo commun ubique es le capra con capite cornate. Le corpore del capra es sovente un forma abstracte como un rectangulo o lente o hemicirculo e iste formas habeva special significantia. Mais generalmente le symbolo capriforme indica un action o motion o direction de motion. Le cornos attachate al capite mesmo ha significantia. Un corno singule extendite in un arco super le dorso del corpore del capra significa un movimento complete, correspondente al signo gesticulatori in que le mano es ponite exteriormente del corpore in un grande arco. In contrasto le concepto gesticulatori de "coperir" es a facer le mano in le forma immobile de un cuppa invertite. Cata signo monstra un arco, mais le un es facite in motion, le altere immobile. A distinguer le un del altere pictographicamente, on exprime le arco mobile per facer lo como le sol corno de un capra, le arco immobile per un arco solo. Le capra con duo cornos o arcos symbolisa que alco ha essite removite, subtrahite, levate, o distaccate (per un colpa), o que nihil existe a impedir le movimento o le viage. In le lingua gesticulatori le signo pro isto es a passar rapidemente le palma del mano dextere secundo le longor del bracio sinistre como si a remover alco de illo. Le bracio sinistre es representate pictographicamente per un corno, e le motion secundo su longor, per le altere, con le spatio inter illos indicante "nihil illac". Un pictographo inscribite super un muro de petra per un Paiute qui habeva vadite per traino ferroviari al est, monstrava un pictura de un traino, e supra le connexion pro accopular duo carros ille inscribeva un capra con duo cornos, affrontante al direction contrari al locomotiva. Martineau interpreta isto a significar que le carros pote esser distaccate le un de le altere. Altere symbolos es basate super altere signos in le lingua gesticulatori. Per exemplo, un parve circulo continente un puncto singule ha duo curte lineas parallel extendite del latere del circulo a basso al sinistre. Le circulo con le puncto significa un cavo plen del aqua. Le duo lineas corresponde al signo gesticulatori ubi on orienta le prime e secunde digitos del mano con altere digitos claudite verso su oculos pro indicar le concepto "reguarda!". Assi le signo pictographic describite ci significa "Reguarda un cavo plen del aqua!".

Le prime successo de Martineau in provar a ille le significantia de certe signos super le petras veniva quando ille trovava certe symbolos isolate super petras in le varie canones in le contato de Washington in Utah. A circa 120 sitos que ille visitava personalmente, ille trovava signos isolate super petras que significava le presentia de pannellos de signos alcun distantia del tracia. Le signos super le petras al latere del tracia esseva "locatores", dante le directiones al pannellos grande continente multo plus de informationes. On pote sequer le directiones a iste locos al grande pannellos.

Un del symbolos esseva duo punctos, le un supra le altere. Quando on face un linea inter le punctos e extende lo exteriormente, on trovara a un distantia plus pares de punctos a altere petras, e illos in torno, duce a altere pares de punctos, etc. Illo es como si le duo punctos representa duo oculos, dirigente vostre oculos per le linea imaginari inter illes a un altere location ubi un altere signo esserea locate.

Le secunde signo de que ille discoperiva le significantia esseva un linea directe, que tam ben dirigeva se directemente a un pannello celate. Ille dava originalmente le significantia de "vade in iste direction" a iste signo, o solmente "vade". Plus tarde ille realisava que iste signo esseva plus como un digito orientante del mano. In alcun casos illo pareva como un homine sin le bracios e pedes, significante le numero un. E ille trovava iste mesme symbolos in regiones inhabitate per culturas differente, indicante le universalitate de illos.

Un altere symbolo esseva un spiral concentric, comenciante a un puncto central e spirante expansivemente in le senso contrahorologic. Isto sovente indicava "vade supra". Su opposite, un spiral spirante expansivemente de un centro in le senso horologic, indicava "vade a basso". Isto locava pannellos a basso de illo.

Un altere symbolo esseva un cruce, indicante que on debe cruciar o transversar alco a trovar le pannello.

Un altere symbolo esseva un ")" que significava que on debe vader circa alco a trovar le pannello. Un symbolo como le numeros un 1 o 7 indicava que alco esseva proxime a iste sito. Duo parve circulos, le un supra le altere, esseva oculos aperite, indicante a reguardar. In un caso le duo oculos esseva al latere de le un le altere presso le alto de un petra, e isto indicava "reguardar al alto del collina."

Istos esseva le prime symbolos decifrate per ille. E le prova de lor significantia esseva demonstrate independentemente a altere sitos ubi signos similar esseva trovate, dirigente le lector a un altere sito in le vicinitate ubi on trovava un pannello de signos, o aqua, un fonte, locos celate, etc..

In certe casos le signos representava lineas de direction, un tracia a sequer, p.e. a trovar un cavo in un petra que retene le aqua presso a iste loco. Istos esseva signos del tracia, dante direction al viagiator ubi a trovar iste o ille cosa. A vices le location super un petra del symbolo representava un similar location in le vicinitate. Un vice Martineau trovava un spiral expandente in senso horologic al alto de un petra. Isto esseva presso un sito del ruina de un pueblo (casa aboriginal facite de petras o blocos de terra o solo intermiscite con palea) al latere de un collina. Le spiral significava "veniente a basso", alco veniente a basso del alto del collina. E un linea se extendeva del spiral inter duo punctos inscripte. Le duo punctos per que iste linea passa indica "a passar per o inter", in le mesme maniera como le mesme concepto es exprimite in le lingua mimic. Al fin del linea esseva un expansion del linea, indicante le augmentation del cosa del alto del collina. Su interpretation esseva que isto representa un torrente subite que habeva venite del alto del collina, alco commun in iste terra quando in le estate le tempore mal apporta le inundation subite con le pluvia intense. A presso de iste petra esseva un altere petra con le symbolo de un homine invertite, que in le pictographia del aborigines del est del Statos Unite, significa le morte. Alcuno ha essite occidite per le torrente de aqua del alto del collina. Il habeva evidentia de facto de iste torrente in erosion al sito. Le signos esseva advertimentos contra le periculo de un torrente subite a iste loco.

Mais istos esseva solmente su prime successos in decifrar le petroglyphos del sud-west. Ille discoperiva inscriptiones petroglyphic a sitos inscribite in tempores historic per le aborigines que habeva parallelos conservate in le scripturas de europeos super le mesme evento. Un de istos es un sito a Canon de Chelly in Nove Mexico, ubi in 1863 le soldatos del homines blanc sub direction de Kit Carson habeva venite in hiberno super cavallos a fortiar le Navahos celante se illac a vader a Forte Sumner in est Nove Mexico. Martineau presenta un detaliate interpretation de un inscription elaborate inscribite super un muro del cañon per un Navaho qui recontava le historia. Ille monstra como alcun del symbolos es prendite de signos del lingua mimic, durante que alteres ha clar significationes de altere sitos. Un altere inscription in le contato de Washington in Utah pertine a un incontro inter le aborigines e Patre Escalante, un Franciscan qui explorava le region de Utah inter 1776-1777.

Nos ha le diario de Patre Escalante, e nos ha le inscription aboriginal, e nos pote verificar le interpretation que Martineau dava del inscription mural.

Isto es un de multe exemplos del "Petra de Rosetta", disponibile a nos pro verificar le interpretationes del inscriptiones aboriginal, similar al inscriptiones usate per Champollion a decifrar le hieroglyphicos per correllar los con inscriptiones in le grec.

Martineau ha compilate listas de symbolos e lor significantia prendite del petras del sud-west. Su conclusion es que le petroglyphos es un systema del scripto, de communication, e non picturas expressive. Alcun del symbolos es trovate in le scriptos del mayas e le aztecas. Per exemplo, le guerra es significate per un X, duo punctos de flechas contra le un le altere, in non solmente le signos del aborigines de Nove Mexico e Utah, mais in le signos del Aztecas. Le scripto complexe del Mayas e Aztecas possibilemente evolveva de iste scripto universal del aborigines del America del Nord.

Multe symbolos ha parallelos in le lingua mimic universal usate per le aborigines a communicar quando tribos de linguas differente se incontrava le un le altere. Saper del usage de e le lingua mimic e le pictographia super le petras esseva importante al homine adulte in iste culturas ancian, un saper inseniate de un patre a su filio de un generation al sequente, e possibilemente le saper de un scripto e lingua universal le plus ancian del mundo.

Referentias

Wikimedia Commons ha files multimedia de: Petroglypho